Thức Ăn Dinh Dưỡng Cho Heo Khỏe Mạnh

Đối với ngành chăn nuôi heo thịt, thức ăn quyết định phần nhiều đến năng suất cũng như chất lượng của heo. Hiểu rõ được tầm quan trọng, bài viết này sẽ cung cấp tới bà con các thông tin chi tiết về các loại thức ăn và chi phí thức ăn, cũng như một vài lưu ý cơ bản về lượng thức ăn nên dùng cho heo. Cùng BSF Smart Farm tìm hiểu nhé.

Các Loại Thức Ăn Cho Heo 

Các loại thức ăn căn bản: Chiếm tỉ lệ lớn trong hỗn hợp thức ăn cung cấp năng lượng, đạm, chất khoáng và vitamin. Được chia làm 3 loại chính: loại có nguồn gốc thực vật, loại có nguồn gốc động vật và loại có nguồn gốc khoáng.

Thức ăn có nguồn gốc thực vật:

Thức ăn xanh là loại thức ăn có 75 – 85% nước. Thức ăn xanh gồm có cỏ tươi như: cỏ voi, cỏ mật, cỏ lông…, các loại rau như: lục bình, rau muống, có nhiều chất sắt và Vitamin A, trong bèo hoa dâu có nhiều đạm, Vitamin B1, B6. Các loại khác như: rong, dây khoai lang, chuối cây… tùy theo mỗi loại mà thành phần dinh dưỡng khác nhau, có thể tận dụng dùng làm thức ăn cho heo.
Thức ăn củ quả là loại thức ăn chứa nhiều nước, nhiều tinh bột, vitamin, có mùi vị thơm ngon, dễ tiêu hóa, heo thích ăn. Có nhiều loại củ quả như: Khoai lang, khoai mì, bí đỏ, bắp tươi, cà chua, dưa leo…
Thức ăn thô, khô là loại thức ăn ít nước, nhiều xơ, ít dinh dưỡng, gồm có bột cỏ, bột thân lá đậu nành, bột so đũa, bột rau lang, rau muống…. Bổ sung ít vào khẩu phần khi thấy heo bị táo bón.
Thức ăn tinh bột là loại thức ăn chứa nhiều bột đường như: cám, gạo lức, bắp, khoai mì… Thức ăn tinh bột cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động hàng ngày.
Ngoài ra trong khẩu phần thức ăn gia súc còn sử dụng thức ăn giàu đạm có nguồn gốc thực vật để cân đối acid amin thiết yếu như các loại đậu xanh, đậu nành, đậu phộng và các phụ phẩm chế biến công nghiệp.

Thức ăn có nguồn gốc động vật:

Loại thức ăn này thường lấy từ những nguyên liệu của phụ phế phẩm công nghiệp như cá khô, bột cá, bột thịt, bột sữa và những động vật khác như tép, ruốc, trùn đất. Các thức ăn này chứa nhiều đạm, ngoài ra còn chứa nhiều Ca, P và vitamin A, D. Các chất này rất cần cho heo con, heo giống phát triển và sinh sản. Do heo không tự tìm thức ăn động vật nên phải cung cấp trong khẩu phần hằng ngày, nếu thiếu đạm heo chậm lớn và dễ sinh bệnh.

Thức ăn có nguồn gốc khoáng:

Chất khoáng có ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát dục, chất khoáng cần phải bổ sung hàng ngày gồm: bột vôi chết, bột sò, vỏ trứng, bột xương, xác mắm, muối ăn…

Thức ăn đặc biệt dùng bổ sung cho heo:

Dùng để trộn vào thức ăn hoặc pha vào nước uống với tỷ lệ thấp (theo hướng dẫn của nhà sản xuất). Nhóm thức ăn này thường được dùng cho việc kích thích tăng trưởng, giúp tiêu hóa tốt, hạn chế rối loạn đường tiêu hóa và các ảnh hưởng khi heo phải chịu các điều kiện bất lợi về thời tiết, vận chuyển,…
* Khoáng và vitamin: Là hỗn hợp gồm chất khoáng và vitamin, những chất khoáng như: Fe, Cu, Co, Mg, Mn, F, Ca ,P, I… và các vitamin như: A, B , C , D , E. K … Hỗn hợp này được gọi là Premix khoáng – vitamin thường bổ sung vào thức ăn 0,5 – 1 % (tùy loại) nhằm kích thích sinh trưởng, nhất là heo nhỏ nhằm kích thích tiêu hoá, tăng sức khỏe cho heo. Dùng Premix khoáng – vitamin cung cấp cho heo có ý nghĩa kinh tế vì heo tăng trọng 10 – 20 % so với đối chứng. Các Premix khoáng – vitamin thông dụng là Embavit No 4, 7 hoặc các chế phẩm vitamin như ADE, Aminovit, Biotin H-AD, Vime – Electrolyte, Vimeperos, 3 Vimix plus,…
* Chế phẩm vi sinh vật: Thường sử dụng cho heo con giai đoạn từ sơ sinh đến cai sữa, nhằm cung cấp một số loại men vi sinh vật có lợi và ức chế một số vi khuẩn có hại trong đường ruột, đồng thời cung cấp một ít đạm và vitamin như: Vime-6-Way, Vizyme, Vime-Subtyl. Ngoài ra có thể dùng 3 – 5 ngày sau khi sử dụng kháng sinh để tránh loạn khuẩn đường ruột.
* Kháng sinh liều thấp: Có thể trộn kháng sinh liều thấp vào khẩu phần ăn hàng ngày với mục đích kìm hãm sự hoạt động của các vi khuẩn có hại, tạo ra một môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn có lợi trong ruột phát triển. Ngoài ra kháng sinh liều thấp còn có tác dụng ngăn chặn những tác hại gây ra cho thành ruột, để ruột giữ được tính thẩm thấu hấp thu dưỡng chất tốt. Kháng sinh kết hợp với vitamin B giữ các acid amin không thay thế được hấp thu vào máu và làm cho 12 sự hấp thu đạm tốt hơn.
Sử dụng kháng sinh liều thấp cần chú ý: Không dùng họ Sulfamide. Cứ 15 ngày hoặc một đợt sử dụng nên thay đổi một loại kháng sinh nhằm chống lại sự lờn thuốc hoặc kết hợp hai loại kháng sinh cùng một lúc.
Các dạng thức ăn phổ biến trên thị trường: Hiện nay trên thị trường có nhiều cơ sở sản xuất thức ăn gia súc theo 2 dạng:
Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh: cho heo ăn trực tiếp không cần pha trộn thêm. Người nuôi nên chú ý cho heo ăn đúng loại có ghi trên bao bì.
Thức ăn đậm đặc (concentrate): Phải trộn thêm cám, tấm, bắp hoặc khoai… theo tỷ lệ được ghi trên bao bì. Tùy giá cả, người nuôi có thể chọn loại thức ăn để trộn sao cho giá thành thấp nhất.
Khi thay đổi thức ăn, hoặc chuyển loại thức ăn theo từng giai đoạn nên chuyển từ ít đến nhiều và trộn thêm thức ăn bổ sung (dạng premix) để hạn chế rối loạn tiêu hóa.

Thức Ăn Dinh Dưỡng Cho Heo Từ Ấu Trùng Ruồi Lính Đen

Bột ấu trùng RLĐ được coi như một thành phần thích hợp trong chế độ ăn uống của heo, đặc biệt giá trị vì hàm lượng axít amin, lipid và canxi của nó. Mặc dù vậy, hàm lượng tro lớn và việc thiếu hụt tương đối methionine, cysteine và threonine yêu cầu phải sử dụng bột ấu trùng RLĐ trong một chế độ ăn uống cân bằng. Mùi vị của bột ấu trùng cũng đem lại cảm giác ngon miệng cho heo tương tự như chế độ ăn uống từ đậu nành.

Bột tiền nhộng RLĐ khô được sử dụng cho heo mới cai sữa như là nguồn thay thế (0, 50, hoặc 100%) plasma khô (5% trong giai đoạn đầu, 2,5% trong giai đoạn hai và 0% trong giai đoạn ba), có hoặc không bổ sung axít amin. Nếu không bổ sung axít amin, 50% chế độ ăn đem lại hiệu quả tốt hơn chút ít trong giai đoạn đầu (đạt thêm 4%, hiệu quả thức ăn tăng 9%). Mặc dù vậy, 100% các chế độ ăn đều không đem lại kết quả tốt bởi hiệu suất tổng thể giảm từ 3 đến 13%. Chúng ta có thể cần các sản phẩm tinh chế bổ sung (đã được loại bỏ lớp biểu bì và chiết xuất) để giúp tiền nhộng RLĐ thích hợp sử dụng cho heo con mới cai sữa.

Khẩu Phần Ăn Cho Heo Hàng Ngày

Tinh bột (bột đường), Đạm (protein), Khoáng (đa lượng, vi lượng), Sinh tố (vitamin)
Ngoài ra một số chất xơ, chất béo v.v… cần có một tỷ lệ nhất định trong khẩu phần. Các chất dinh dưỡng này đều được cung cấp từ thức ăn. Người ta phân chia ra các loại thức ăn như sau:

Thức ăn cho heo thịt giàu năng lượng

Thức ăn giàu năng lượng là thức ăn cơ bản nhất trong chăn nuôi heo, bao gồm: các loại hạt ngũ cốc, cám, khoai, sắn, rỉ đường…
Chất bột cung cấp nhiệt lượng để cơ thể điều hoà, cân bằng nhiệt và cung cấp nhiệt năng cho mọi hoạt động của heo. Ăn nhiều tinh bột cơ thể sẽ chuyển hoá thành mỡ dự trữ, heo béo nhanh do tích luỹ mỡ. Thiếu chất bột cơ thể không hấp thu được đạm, heo gầy nhanh, dễ kiệt sức.
Heo nái nếu ăn nhiều tinh bột, heo sẽ tích luỹ nhiều mỡ, nhất là mỡ lá làm bào thai bị ép, ảnh hưởng đến sự phát triển của heo con, con đẻ ra không đều, ít con. Nhưng với heo nái nuôi con mà thiếu tinh bột, heo mẹ sẽ không hấp thu đủ protein để biến thành sữa nuôi con, dễ dẫn đến bệnh sưng vú và ít sữa.

Một số tính chất của các sản phẩm chứa tinh bột:

Cám: là thành phần chính trong thức ăn tinh của heo.
Trong khẩu phần, cám chiếm tỷ lệ 40-45% cho heo lớn, còn heo con không quá 25%, heo ăn quá nhiều cám dễ ỉa chảy.
Cám nhanh hút ẩm nên dễ bị mốc, hôi, giảm các chất dinh dưỡng và vitamin thành thức ăn độc. Cám không nên giữ lâu quá 1 tháng.
Ngô: là thức ăn nhiều tinh bột có giá trị. Ngô cũng không để lâu được dễ sinh nấm mốc và mất các vitamin như vitamin A có trong ngô vàng.
Tấm: là loại tinh bột có giá trị. Cho heo ăn sống, tấm cần được nghiền nhỏ để dễ tiêu. Với heo con tấm cần được nấu chín. Heo ăn tấm thịt chắc và có màu trắng.
Thức ăn củ: sắn, khoai, dong riềng tuy có nhiều tinh bột, nhưng thiếu một số chất khác nên không thể thay thế được tấm, cám, ngô trong khẩu phần ăn của heo. Củ thường chứa độc tố nên khi dùng sắn tươi, khoai tây phải nấu chín để tránh ngộ độc và dễ bảo quản.
Củ khoai tây lên mầm có độc tố gây rối loạn thần kinh và bộ máy tiêu hoá, cần được luộc chín và ăn với số lượng ít.

Các phụ phẩm:

– Bỗng rượu, bã đậu cung cấp năng lượng, một ít số sinh tố và đạm.
– Bã bia có tinh bột, đạm, khoáng, sinh tố nhưng không thể thay thế thức ăn chính. Chủ yếu dùng nuôi heo thịt.
– Rỉ mật cung cấp năng lượng, đạm ít, khoáng nhiều nhưng ăn không quá 5-10% trong khẩu phần hàng ngày, nếu ăn nhiều quá dễ ỉa chảy và khát nước.
– Cơm nguội và thức ăn thừa của người, lượng dinh dưỡng không nhiều, dễ bị chua. Khi cho ăn phải nấu lại và bổ sung thêm đạm.

Thức ăn cho heo thịt giàu protein

Trong các thức ăn giàu tinh bột cũng có một tỷ lệ protein nhất định, nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu protein cho các loại heo khác nhau, do đó, khi sử dụng , người ta phải hỗn hợp với các loại thức ăn giàu protein.
Thức ăn giàu protein gồm có:
a/ Protein thực vật
+ Đậu tương có tỷ lệ proein cao, ít vitamin và khoáng, nhiều chất béo, cần phải rang khô để sử dụng.
+ Khô dầu đậu tương có nhiều proein và tương đối cân bằng về axit amin.
+ Bã đậu ít protein hơn, có nhiều sinh tố dùng làm thức ăn bổ sung rất tốt.
+Khô dầu lạc là thức ăn có protein cao, tuy nhiên loại thức ăn này thường thiếu sinh tố và khoáng đồng thời dễ bị nhiễm độc tố aflatoxin.
b/ Protein động vật
+ Bột cá: dùng trong chăn nuôi chủ yếu là bột cá, nguồn protein cần thiết trong khẩu phần ăn của heo, vì có nhiều axit amin không thay thế. Nhưng cũng không thể vượt quá 10% trong khẩu phần ăn hàng ngày.Trong bột cá có bột cá nhạt với tỷ lệ protein cao dùng rất phổ biến trong chăn nuôi heo. Bột cá mặn (xác mắm) có tỷ lệ protein thấp hơn và tỷ lệ muối cao, khi sử dụng cần tính toán sao cho lượng muối không quá 0,5% trong khẩu phần. Heo ăn nhiều muối dễ bị ỉa chảy.
+ Protein giúp tạo ra các phân tử trong thịt, xương, lông da, phát triển tế bào để heo tăng trọng lượng cơ thể.Heo nái cần nhiều protein để bào thai phát triển và sản xuất sữa nuôi con. Đối với heo hướng nạc, nhu cầu protein cần cao hơn để sản xuất thịt.
+ Protein do nhiều axit amin như lysine, methionine, tryptophan, arginine, valine v.v… tạo thành. Trong protein động vật (bột cá, bột tôm v.v…) có gần đủ các axit amin nói trên, nhưng trong protein thực vật lại thiếu một số axit amin cần thiết. Vì thế, trong chăn nuôi heo người ta thường phối hợp cả hai loại protein động thực vật để bổ sung cho nhau và hạ giá thành thức ăn.
+ Trong thức ăn protein, lysine có vai trò quan trọng nhất. Khẩu phần đủ lysine heo tăng trọng nhanh, hiệu quả sử dụng thức ăn tốt và chất lượng thịt cao.Nhu cầu protein thô (%) trong thức ăn hỗn hợp cho các loại heo.

Thức ăn khoáng cho heo thịt

+ Chất khoáng rất cần cho cơ thể heo. Khoáng góp phần tạo tế bào, điều hoà sự hoạt động của các cơ quan nội tạng, đồng hoá thức ăn protein và chất béo.
+ Thiếu khoáng năng suất thịt giảm, heo bị còi, cơ thể suy nhược, tạo điều kiện phát sinh các bệnh như lao , bại liệt.
Các chất khoáng gồm 2 nhóm: khoáng đa lượng và khoáng vi lượng.
Khoáng đa lượng: gồm một số như Ca(canxi), P (photpho), Cl (Clo), Mg (magiê).
+ Canxi (Ca): Ca cùng với photpho (P) cấu tạo nên xương, răng và có trong máu, trong tế bào. Nguồn cung cấp canxi cho heo thường là vôi bột (vôi tã), vỏ sò nghiền sống, mai mực…
+ Phốt pho (P): cùng với Ca giúp cho heo nái dễ thụ thai, heo thịt phát triển xương. Tác dụng của P thường cânđối với Ca như sau:
Ca / P = 1,4.
Khoáng vi lượng: gồm Iode, đồng, sắt, coban, mangan.
Số lượng khoáng vi lượng trong cơ thể heo cần rất ít nhưng tác dụng rất lớn. Trong thức ăn thực vật, rau cỏ tươi có nhiều khoáng vi lượng. Nhu cầu các chất khoáng vi lượng trong thức ăn hỗn hợp cho heo tính theo thức ăn khô không khí (NRC 1998).

Thức ăn cho heo thịt giàu vitamin

Cơ thể heo còn cần các loại vitamin để phát triển, sinh sản và phòng ngừa bệnh tật. Các vitamin vào cơ thể heo qua nguồn thức ăn hàng ngày gồm:
Vitamin A: có trong ngô vàng, cám gạo, các loại rau cỏ tươi non, trong dầu gan cá Thiếu vitamin A heo không lớn, còi, mặt sưng (nhìn quáng gà) mắt khô, heo đi đứng xiêu vẹo, chân cứng đơ nhất là chân sau.Heo nái thiếu vitamin A dễ bị nân sổi, heo con ỉa chảy, chết dần.
Vitamin B: chủ yếu là B1 và B2. Những vitamin này có trong cám gạo, bột cá, bột đỗ tương, lạc, các loại men, bã bia rượu.Vitamin B1 có tác dụng tham gia đồng hoá thức ăn bột đường. Thiếu vitamin B1 và B2 heo ăn ít, xuống cân, chân đi không vững; heo yếu chân sau, thai yếu, bào thai chết. Vitamin B2 chủ yếu là đồng hoá thức ăn đạm.
Vitamin D: có tác dụng đồng hoá Ca, P Thiếu vitamin D heo con gầy yếu, khớp xương sưng, xương mềm làm heo què, lê trên đầu gối hai chân trước, kêu la và mặt sưng phù.Để giải quyết thiếu vitamin D ngoài việc cho ăn thêm dầu cá thu, heo cần được thả nơi sân chơi có ánh nắng chiếu vào (khoảng 1 giờ buổi sáng từ 7g30-8g30).
Vitamin E: quan trọng đối với heo sinh sản. Thiếu vitamin E bào thai chết, thai khô, thiếu sữa ở heo nái nuôi con.Đối với heo đực thiếu Vitamin E tinh trùng kém, phối ít đậu thai.Vitamin E thường có trong thóc mầm, cám, ngô, khô dầu.Trong dinh dưỡng nhất là heo nái, heo con, các loại vitamin A-D-E cần chú ý hơn cả. Trên thị trường đã có bán các loại vitamin bổ sung này cho các loại heo.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *